Umocnienie Małe w Zegrzu – mniejszy brat Umocnienia Dużego
Na wschodnim skraju Zegrzu, na nadnarwiańskiej skarpie, znajduje się wojskowy obiekt pamiętający czasy pobytu wojsk carskich. Ziemno-betonowe umocnienie nie jest duże ale za to bardzo dobrze zachowane.
Fort „Umocnienie Małe” powstał w ramach budowy rosyjskiej twierdzy w Zegrzu pod koniec XIX w. Był położony od strony wschodniej i zamykał przedmoście zegrzyńskie. Z Umocnieniem Dużym został połączony suchą fosą, wałem i drogą o długości ok. 2 km. Ok. 1907 r. dodano dwa schrony na koronie wału od strony czoła, z przeznaczeniem na ukrycie dział przeciwszturmowych.
Fort nie odegrał większej roli w czasie walk w 1915, 1920 i 1939 r. Po II wojnie światowej pozostał w rękach wojska i służył głównie na cele magazynowe (przechowywanie produktów żywnościowych). Obecnie dalej pozostaje w rękach wojska.
Obiekt ma powierzchnię ok. 11 ha a jego obwód wynosi 979 m. Fort ma nieregularny kształt dostosowany do warunków terenowych. Lewy bark i czoło zwrócone są ku przedpolu, natomiast prawy bark w stronę Narwi. Przed fortem powstała głęboka fosa równoległa do lewego czoła. Na styku lewego czoła i lewego barku fosa została przegrodzona kaponierą do której można wejść z dziedzińca przez przelotnię, której towarzyszy mała prochownia.
Fort jest wyposażony w jeden, bardzo wysoki wał przeznaczony dla artylerii i piechoty. Pomiędzy czołem fortu a fosą usypano mały, ziemny rawelin. Poniżej lewego barku, począwszy od koszar szyjowych, powstał niski wał biegnący wzdłuż rzeki a kończący się odcinkiem równoległym do czołowej fosy. Powstały tu stanowiska artylerii broniącej rzeki.
W szyi fortu umieszczono małe betonowe koszary dla załogi dyżurnej, przez które biegło jedyne wejście na dziedziniec. Koszary były bronione dwoma półkaponierami.
