Prochownie w Zegrzu – magazyny materiałów niebezpiecznych
Poniżej nadnarwiańskiej skarpy w Zegrzu, tuż nad wodą, znajdują trzy tajemnicze betonowe obiekty oddalone od siebie o kilkaset metrów. To magazyny amunicyjne z przełomu XIX i XX w. postawione na potrzeby carskiej twierdzy w Zegrzu.
Prochownia zachodnia, znajdująca się najbliżej mostów, wyraźnie odróżnia się od pozostałych umieszczeniem na ścianie frontowej elementów dekoracyjnych oraz trzech ozdobnych wieżyczek. Zbudowano ją na planie prostokąta z wydłużoną ścianą frontową. Od przodu było kilka otworów okiennych oraz dwa ukośne wejścia do korytarza wiodącego wzdłuż prochowni. Wewnątrz rozmieszczono 4 duże komory o półkolistym sklepieniu zaopatrzone w korytarze i otwory wentylacyjne, zakończone na zewnątrz metalowymi rurami.
Prochownia środkowa, odległa o około 150 m od zachodniej, posiadała od frontu krótką przelotnię, z której prowadziły jedne drzwi pancerne do korytarza wewnętrznego. Wjazd do tego korytarza był dostępny także z zewnątrz i zabezpieczony pancernymi dwuskrzydłowymi wrotami. Z korytarza wewnętrznego prowadziło wejście do 5 jednakowych komór o półkolistym sklepieniu przeznaczonych na amunicję. Wokół komór zbudowano wąski korytarz obwodowy, wentylacyjny. Na górze prochowni nad otworami wentylacyjnymi umieszczono nietypowe urządzenia nawiewne samodzielnie ustawiające się w kierunku wiatru, które zachowały się do dzisiaj.
Prochownia wschodnia, która została wybudowana w czasie modernizacji twierdzy, jest oddalona od prochowni środkowej o około 300 m. Posiada budowę i układ wewnętrzny podobny do pierwszej z opisywanych prochowni, z tym, że poza datą „1907” umieszczoną na elewacji, nie miała żadnych elementów ozdobnych. Na górze prochowni zainstalowano dwa urządzenia nawiewne, z których ocalało jedno.
